МАЖБУРИЙ ТИББИЙ СУҒУРТАНИНГ МОЛИЯВИЙ БАРҚАРОРЛИГИ ТУШУНЧАСИ ВА УНГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР
Keywords:
Калит сўзлар: мажбурий тиббий суғурта, молиявий барқарорлик, суғурта жамғармаси, гибрид молиявий модель, давлат-хусусий шериклик, рискни бошқариш, инвестиция сиёсати, молиялаштириш манбалари, соғлиқни сақлаш тизими, иқтисодий диверсификация, молиявий мониторинг.Abstract
Мақолада мажбурий тиббий суғурта тизимининг молиявий барқарорлиги тушунчаси, унинг иқтисодий моҳияти ва унга таъсир этувчи омиллар илмий-назарий асосда таҳлил қилинган. Янги Ўзбекистон шароитида тиббий суғурта жамғармаларини молиялаштиришдаги мувозанатни таъминлаш, рискларни бошқариш ва давлат-хусусий шериклик асосидаги гибрид молиявий моделни шакллантиришнинг аҳамияти ёритилган. Халқаро тажриба (Германия, Франция, Жанубий Корея ва Туркия моделлари) таҳлили асосида уларнинг молиявий барқарорликни таъминлашдаги умумий ва фарқли жиҳатлари ўрганилган. Муаллиф томонидан мажбурий тиббий суғуртанинг миллий шароитга мос “гибрид молиявий модели” таклиф этилиб, унинг молиявий устунликлари – даромад манбалари диверсификацияси, резерв фонд сиёсати ва рақамли назорат тизимини жорий этиш зарурати илмий асосланган. Тадқиқот натижаларига кўра, мажбурий тиббий суғуртанинг молиявий барқарорлигини таъминлаш нафақат иқтисодий самарадорликни оширади, балки давлат бюджети юкини камайтиради ва аҳоли учун тиббий хизматларнинг узлуксизлигини кафолатлайди. Муаллиф фикрича, суғурта тизимидаги молиявий барқарорлик – соғлиқни сақлаш соҳасининг узоқ муддатли ривожини таъминловчи стратегик молиялаштириш механизми ҳисобланади.
References
1. Мирзиёев Ш.М. Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси – 2030. – Тошкент : Ўзбекистон, 2023. – 412 б.
2. World Bank. Health Financing System Assessment: Lessons from Emerging Economies. – Washington : World Bank Publications, 2022. – 184 p.
3. OECD. Sustainability of Health Insurance Funds: Financial Resilience Mechanisms. – Paris : OECD Publishing, 2023. – 212 p.
4. Камалов Ш. Ўзбекистонда тиббий суғурта тизимини молиялаштириш масалалари. – Тошкент : Иқтисод фанлари журнали, 2024. – № 2. – Б. 47–59.
5. Stiglitz J. Economics of the Public Sector. – New York : W.W. Norton, 2000. – 672 p.
6. Samuelson P. Economics of the Public Sector. – New York : McGraw-Hill, 1980. – 540 p.
7. Marshall A. Principles of Economics. – London : Macmillan, 1920. – 871 p.
8. Миловидов В.Д., Пчелинцев С.Н. Финансовый механизм социального страхования. – Москва : Финансы и статистика, 2019. – 224 с.
9. Камалов Ш. Ўзбекистонда тиббий суғурта тизимини молиялаштириш масалалари. – Тошкент : Иқтисод фанлари журнали, 2024. – №2. – Б. 47–59.
10. World Health Organization. Global Health Financing Report 2023. – Geneva: WHO Press, 2023. – 156 p.
